Tổng quan về ung thư đại trực tràng:
Ung thư đại trực tràng phát triển ở phần cuối của hệ tiêu hóa, được gọi là ung thư đại tràng hoặc ung thư trực tràng tùy thuộc vào nơi khởi phát. Theo Globocan 2018, ung thư đại trực tràng xếp thứ ba về số lượng ca mắc và là nguyên nhân gây tử vong thứ hai hàng đầu trong các loại ung thư.
Mặc dù ung thư đại trực tràng có thể xuất hiện ở mọi độ tuổi, nhưng nó thường gặp hơn ở người cao tuổi. Bệnh thường bắt đầu từ các polyp – những khối tế bào nhỏ lành tính phát triển bên trong lòng đại tràng. Một số polyp này có thể biến chuyển thành ung thư theo thời gian.
Polyp thường nhỏ và ít khi gây ra triệu chứng, do đó việc sàng lọc định kỳ được khuyến nghị để phát hiện và loại bỏ chúng trước khi chúng trở thành ung thư.
Với ung thư đại trực tràng đã tiến triển, hiện nay có nhiều phương pháp điều trị khác nhau bao gồm phẫu thuật, xạ trị, và các phương pháp dùng thuốc như hóa trị, liệu pháp mục tiêu và liệu pháp miễn dịch.
Các triệu chứng của ung thư đại trực tràng có thể bao gồm:
- Thay đổi thói quen đi tiêu, như tiêu chảy hoặc táo bón, hoặc thay đổi hình dạng của phân.
- Chảy máu từ trực tràng hoặc phát hiện máu trong phân.
- Cảm giác không thoải mái kéo dài như đau bụng, chướng hơi, hoặc co thắt.
- Cảm giác không thể đi tiêu hết.
- Suy nhược và mệt mỏi.
- Giảm cân không giải thích được.
Trong giai đoạn đầu, hầu hết các trường hợp ung thư đại trực tràng không có triệu chứng. Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng có thể biến đổi tùy thuộc vào kích thước và vị trí của khối u.
Nếu bạn cảm thấy lo lắng về bất kỳ triệu chứng kéo dài nào, hãy thăm bác sĩ ngay lập tức; có khả năng bạn sẽ được chỉ định tầm soát ung thư đại trực tràng. Theo khuyến nghị mới nhất từ Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, việc tầm soát nên bắt đầu từ 45 tuổi. Nếu có các yếu tố nguy cơ cao khác, như tiền sử gia đình, bác sĩ có thể khuyến cáo tầm soát sớm hơn hoặc thường xuyên hơn.
Nguyên nhân ung thư đại trực tràng
Nguyên nhân của phần lớn các trường hợp ung thư đại trực tràng vẫn chưa được hiểu rõ.
Một cách đơn giản, ung thư xuất phát từ các tế bào lành mạnh trải qua đột biến làm thay đổi cấu trúc DNA của chúng. DNA trong tế bào chứa chuỗi chỉ dẫn quyết định cách hoạt động của tế bào. Các tế bào lành mạnh phát triển và phân chia theo trật tự để duy trì hoạt động bình thường của cơ thể. Tuy nhiên, các tế bào có DNA bị tổn thương lại phân chia một cách hỗn loạn, tiếp tục phân chia kể cả khi không cần thiết. Khi những tế bào này tập hợp lại, chúng tạo thành khối u. Theo thời gian, các tế bào ung thư có thể phát triển và xâm lấn vào mô bình thường xung quanh hoặc di chuyển đến các bộ phận khác của cơ thể và tạo nên di căn.
Yếu tố nguy cơ ung thư đại trực tràng
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng bao gồm:
- Tuổi tác: Mặc dù ung thư đại trực tràng có thể xuất hiện ở mọi độ tuổi, nhưng phần lớn các trường hợp xảy ra ở người trên 50 tuổi. Tỷ lệ ung thư ở người dưới 50 tuổi đang tăng nhanh, nhưng nguyên nhân cụ thể vẫn chưa được làm rõ.
- Tiền sử cá nhân về ung thư đại trực tràng hoặc polyp: Những người đã từng mắc ung thư đại trực tràng hoặc có polyp đại tràng có nguy cơ cao hơn phát triển ung thư trong tương lai.
- Viêm ruột mạn tính: Bệnh viêm loét đại tràng và bệnh Crohn là các bệnh viêm mạn tính của đại trực tràng.
- Hội chứng di truyền: Bệnh đa polyp tuyến gia đình (FAP) và hội chứng Lynch, còn được biết đến với tên gọi ung thư đại trực tràng di truyền không đa polyp (HNPCC), là những hội chứng di truyền phổ biến.
- Tiền sử gia đình: Nguy cơ mắc bệnh tăng lên nếu có nhiều người trong gia đình mắc ung thư đại trực tràng.
- Lối sống ít vận động
- Bệnh đái tháo đường
- Béo phì
- Hút thuốc lá và lạm dụng rượu
- Tiếp xúc với bức xạ
Phòng ngừa ung thư đại trực tràng
Tầm soát ung thư đại trực tràng (*)
Theo khuyến cáo mới nhất từ Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS), mọi người ở độ tuổi 45 với yếu tố nguy cơ ung thư đại trực tràng trung bình nên tiến hành sàng lọc. Những người có nguy cơ cao, như có tiền sử gia đình mắc bệnh này, có thể cần sàng lọc sớm hơn.
Thay đổi lối sống
– Hãy ăn nhiều rau, trái cây và ngũ cốc nguyên cám.
– Uống rượu có chừng mực: không vượt quá một ly mỗi ngày đối với phụ nữ và hai ly cho nam giới.
– Bỏ thuốc lá.
– Luyện tập thể dục: nên tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày.
– Giữ cân nặng ở mức cân đối.
Ngăn ngừa ung thư đại trực tràng với người có nguy cơ cao
Đối với những người có nguy cơ cao, có bằng chứng cho thấy việc sử dụng thường xuyên các loại thuốc như aspirin hoặc thuốc tương tự có thể giảm nguy cơ phát triển polyp và ung thư đại trực tràng. Tuy nhiên, liều lượng và thời gian sử dụng cần thiết để có hiệu quả vẫn chưa được xác định rõ ràng. Sử dụng aspirin hàng ngày cũng có thể gây ra rủi ro như loét dạ dày và chảy máu tiêu hóa.
Do đó, không nên tự tiện sử dụng bất kỳ loại thuốc nào mà không có sự tư vấn của chuyên gia. Nếu bạn thuộc nhóm có nguy cơ cao bị ung thư đại trực tràng hoặc có bất kỳ triệu chứng đáng ngờ nào, bạn nên thăm bác sĩ để nhận được lời khuyên chính xác.
